Vrijdag 9 januari
Waar gaat de film over
Als twee variaties op dezelfde zin, zo rijmen de begin- en slotscènes van deze film met elkaar. In beide scènes zoekt de camera zijn weg op een vliegveld, eindigend bij veertiger Benji, die in zijn eentje tussen de vreemdelingen op de wachtbankjes zit.
Het is een herhaling waarmee de schrijver, regisseur en hoofdrolspeler elegant suggereert dat in de tussenliggende tijd een verschuiving plaatsvond. Als Benji al niet is veranderd, tijdens de trip door Polen die hij met neef David ondernam, dan toch op zijn minst je perspectief op hem.
David en Benji maken in de tweede film van deze regisseur, niet zomaar een reis. Ze willen hun overleden grootmoeder eren, die als Poolse Joodse de Holocaust overleefde en daarna naar Amerika emigreerde. De neven sluiten in Warschau aan bij een ‘Holocaust-excursie’, die onder meer naar het vernietigingskamp Majdanek voert. Hun hoofdbestemming is oma’s ouderlijk huis.
Dat de sowieso al beladen groepsreis de nodige hobbels zal kennen, wordt duidelijk door de introductie van de hoofdpersonages: David als dwangneuroot, Benji als charismatische lomperik.
Die tegenstelling krijgt al gauw nuances. Benji en David blijken een diepe gevoelsverwantschap te hebben die met de jaren uit zicht raakte, maar nooit werkelijk verdween: hun onderlinge affectie wordt onderweg net zozeer opgefrist als oude irritaties, al is het maar tijdens een nachtelijk jointje op het hoteldak.
Op zulke momenten komt het concrete lijden aan het oppervlak waar de titel óók naar verwijst. Mooi hoe de hoofdrolspelers in hun getroebleerde personages glippen, en hoe met name David de psychische problemen van Benji subtiel voelbaar maakt. Anders dan David heeft Benji zijn leven nooit richting kunnen geven; vooral oma hield hem overeind.
Afwisselend vederlicht, wrang-komisch en tragisch zijn de momenten waarop Benji de excursie ontwricht. In een van de sterkste scènes kan hij het niet verkroppen om als Jood eersteklas te reizen, op hetzelfde traject waar ooit de treinen naar het concentratiekamp reden. ‘We hebben ons afgesloten voor de pijn van anderen’, zegt hij.
Hoe kunnen we weer toegang krijgen tot die pijn – de pijn van onze naasten, de pijn die van generatie op generatie wordt doorgegeven? Dat is de vraag die de film behandelt, zonder gulle lach, opgelegd sentiment of voorspelbare catharsis.
Die benadering werkt door in de treffend geschetste bijrollen en ook in de muziek. De regisseur vulde de soundtrack met composities van Chopin, nog altijd Polens favoriete exportproduct als het om klassieke muziek gaat. Diens nocturnes en preludes suggereren hier iets van de emoties van de hoofdpersonages en blijft tegelijkertijd op gezonde afstand: een muzikale reisgids, die hun worstelingen liefdevol gadeslaat.
En oma’s huis? De neven weten het te vinden. Het levert een lief en geestig moment op – sentimentaliteit houdt de regisseur consequent op afstand. Ook voor het einde, terug in New York, kiest hij geen makkelijke oplossingen. Eerder een nuchtere levenskijk. Of je het nu met iedereen deelt, of stilletjes onderdrukt met medicatie en hard werken: iedereen heeft pijn.
Deze film is daarmee uiteindelijk een emotionele rit die je dankzij alle scherpe humor lachend geboeid houdt. Een op het eerst oog luchtige film, die pas na afloop echt tot je doordringt en stof tot nadenken geeft. Benji en David zijn de familieleden die je het liefst vermijdt, maar wanneer je eenmaal met ze bent niet meer los kunt laten. Dit duo is er zeker eentje die smaakt naar meer. De vele nominaties en prijzen dit awardseizoen zijn dan ook meer dan terecht.
Matinee
Zaal open: 13:30 uur
Aanvang film: 14:00 uur
Entree: € 6,- incl. koffie / thee
Avondvoorstelling
Zaal open: 19:30 uur
Aanvang film: 20:00 uur
Entree: € 8,50 incl. koffie / thee en een consumptie
Afhalen en betalen gereserveerde kaart(en)
Last minute reserveren
Op de dag zelf kunt u voor de matinee voorstelling tussen 13.00 uur en 13.30 uur en voor de avondvoorstelling tussen 19.00 uur en 19.30 uur bellen of er nog kaarten beschikbaar zijn op telefoonnummer 06-10239771.